Een historische trip

Het is natuurlijk niet allemaal kommer en kwel tussen Hong Kong en China. De nieuwe Chief Executive Donald Tsang Yam-kuen (altijd met vlinderstrik, zie foto) kreeg het gedaan dat het gehele parlement op studietrip naar China mocht, naar de aangrenzende provincie Guangdong (vroeger Canton). Niks bijzonders zou je denken, Nederlandse politici maken regelmatig uitstapjes naar het buitenland, dus dan de parlementsleden van Hong Kong toch zeker ook naar China? Dat ligt toch ietsie gecompliceerder. Veel Hong Kongnezen steunden de studenten die voor meer vrijheid demonstreerden op het Tiananmen Plein in Beijing in 1989. Een opstand die door Communistische Partij op bloedige wijze werd beëindigd. Tegelijkertijd werd aan een groot aantal Hong Kongnezen die de opstand actief ondersteund hadden(enkelen waren zelfs in Beijing) de toegang tot het mainland ontzegd. Zij zijn sinds 1989 niet meer in China geweest.

De helft van de parlementsleden in Hong Kong is rechtstreeks gekozen, de andere helft vertegenwoordigt belangengroeperingen zoals boekhouders, medici, academici, projectontwikkelaars enzovoort. Deze vertegenwoordigers zijn grotendeels pro-Beijing. Onder de gekozen parlementsleden daarentegen komt de meerderheid uit het democratische kamp. Naast het algemene kiesrecht, streven deze partijen na dat Beijing erkend dat het bruut neerslaan van de studentenopstand een fout was. Deze parlementariërs mochten China dus niet meer binnen, en een aantal werd zelfs als ‘landverrader’ gebrandmerkt. Mochten, want alle leden, inclusief de democraten, werden uitgenodigd voor de studietrip in Guangdong. Dit wordt in Hong Kong gezien als een historische doorbraak. Er zijn er die twijfelen aan de goede bedoelingen van Beijing, maar toch...

De trip zelf (van zondag tot dinsdag) kende weinig hoogtepunten. Op tv zag ik de parlementsleden bijvoorbeeld voornamelijk foto’s van elkaar maken. Ze bezochten kort fabriek A, dan snel naar B of een school. Een overvol program. De parlementariërs kregen weinig tot geen gelegenheid met de lokale bevolking te praten. Er was een opvallende gebeurtenis, over de betekenis waarvan in Hong Kong hevig wordt gedebatteerd. Dat is niet ‘Long Hair’ Leung Kwok-hung (zie foto), een maffe activist-democraat die steevast een t-shirt met Che Gueverra erop draagt, die vanaf het balkon van zijn hotelkamer “Lang leve de democratie” schreeuwde. En dat was ook niet het bijwonen van de heilige mis door enkele parlementsleden en de Chief Executive, terwijl de Katholieke kerk officieel niet toegestaan is in China. Nee, de opvallende gebeurtenis was het aansnijden door de Hong Kongneze democraten van de studentopstand uit 1989 tijdens een besloten gesprek met de provinciale partij-secretaris en Politbureau-lid Zhang Dejiang. Pas toen Long Hair als de vierde(!) democraat op rij de studentenopstand noemde vond Zhang het welletjes. Zhang herhaalde het standpunt van de Communistische Partij dat de officiële versie van de studentenopstand de enige juiste was. Hij voegde daar aantoe dat als men het daar niet mee eens was, er niets te discussiëren viel. De spanning was - begrijpelijk- te snijden (volgens ooggetuigen vooral bij Chief Executive Tsang). Vier democraten uitten hun mening voordat Zhang het afbrak. Dat is buitengewoon uitzonderlijk.

De vraag is hoe verder. De democraten hebben nog steeds geen vrije toegang tot China, maar hopen op meer trips met meer politiek inhoud. Een verdere ontspanning tussen China en Hong Kong ligt misschien in het verschiet. Een belangrijk succes voor de nieuwe Chief Executive.

(bron foto's: www.hku.hk en www.smh.com.au)

Glue, glue, glue is all we do

‘Glue, glue, glue is all we do,’ waren de aanmoedigende woorden van de klasseassistent in de groep van Sofie. Een ochtendje handen uit de mouwen op school is altijd leuk. In de groep van Marijke ben ik vooral met kinderen in de weer. Op de school van Sofie ben ik vanochtend aan het werk gezet om de naschoolse werktijd van de juffen te beperken. Ik heb opdrachten in boeken geplakt en materiaal voor de tekenles voorbereid. Meer dan twee uur ben ik met de plakkwast in de weer geweest. Marijke heeft me geholpen. Vanwege de Tyfoonwaarschuwing T3 was haar school gesloten. Tussen het plakken door heb ik een indruk kunnen krijgen van de school. In tegenstelling tot de buurklas, waar ik ook goed zicht op had, is de klas van Sofie tamelijk gedisciplineerd. De juf is heel rustig en lijkt de groep goed onder controle te hebben. De kinderen doen hun opdrachten en hebben plezier.Ik heb nu ook het veelbesproken magic board in werking kunnen zien. Op een groot white board wordt het beeldscherm van een computer geprojecteerd. De kinderen kunnen er filmpjes op zien en klassikaal educatieve spelletjes op spelen. Alle dertig klassen zijn met deze peperdure technologie uitgerust.

Het magic board is niet de enige buitensporigheid op Kennedy School. De lonen van de leerkrachten zijn het in veel grotere mate. Het gemiddelde jaarsalaris op deze school was vorig jaar zo’n 950.000 hkdollar, ongeveer 95.000 euro. Zelfs binnen de standaard van de internationale scholen in Hong Kong is dat erg hoog. Het inkomensverschil tussen de leerkrachten is enorm. De salarissen bedragen tussen de 500.000 en 1.5 miljoen hkdollar. De leerkrachten met het hoogste inkomen hebben veel ervaring en veel belangrijker, hebben zich in de uitbundige jaren negentig verbonden aan de school. Zij verdienen niet alleen een zeer goed inkomen, ze krijgen een genereuze tegemoetkoming in de huur- en woonkosten, in schoolgeld voor hun kinderen, en kunnen een maal per jaar op kosten van de school terug naar hun vaderland reizen. Alle leerkrachten ontvangen iedere twee jaar een gratuity van 25%. Ze krijgen met andere woorden iedere vier jaar een jaarinkomen cadeau. Onder druk van de regering, die bijna een kwart van de schooluitgaven voor zijn rekening neemt, hangt de leerkrachten een salariskorting van 10% boven het hoofd. De school legt de vergoedingen aan banden. Tot grote verontwaardiging van de meeste Hongkongnezen bereiden de leerkrachten protesten voor tegen de dreigende afbreuk van hun luxe leventje.

'Glue, glue, glue is all we do'. Wat had ik nou eigenlijk kunnen vangen voor die paar uurtjes plakken?

Herfst

Vorig weekend Vincente, nu Damrey. Orkanen, of tyfonen zoals ze hier genoemd worden. De wereld kijkt vooral naar het Caribisch gebied, maar ook de Stille Oceaan kent in deze tijd van het jaar met grote regelmaat tyfonen. De laatste keer dat Hong Kong een voltreffer (een tyfoon nr. 10 op een schaal van 1 tot 10) te verduren kreeg was in 1999. Er vielen toen geen slachtoffers. Hong Kong heeft zich inmiddels dan ook behoorlijk beschermd tegen tyfonen. Een herhaling van 1906, toen 10.000 doden vielen, is tegenwoordig vrijwel uitgesloten.

Damrey verplaatst zich langzaam richting het eiland Hainan (zie kaartje). Honderdtwintigduizend mensen zijn geëvacueerd. De tyfoon bevindt zich op zo’n 250-300 kilometer van Hong Kong, maar bereikt ook hier nog snelheden tot 80 kilometer per uur. Het hele weekend geldt daarom een tyfoon 3 waarschuwing. Dat komt er op neer dat je geen bloempotten meer op het balkon (voor de paar gelukkigen in Hong Kong die een balkon hebben) moet laten staan, en dat boten in de haven blijven. Hamsteren is nog niet nodig.

Eigenlijk is het net herfst, stormwinden, stevige regenbuien, maar wel nog steeds bijna dertig graden. De zee is een stuk wilder, en zo nu en dan slaan de golven op de boulevard. Best spectaculair, een beetje tenminste, maar waarom de bewaking met een gele bouwhelm op gaat rondlopen is niet helemaal duidelijk. Een goede dag om binnen te zijn. Sofie en Marijke verfen, verkleden zich en spelen winkeltje. Carianne werkt vandaag aan haar proefschrift op mijn werk, en ik lees de krant en een boek met een kop koffie. Tussen de buien doen we de boodschappen. Een herfstachtige zondag dus.

(bron kaartje: www.hko.gov.hk)

De Voorzitter, een moordenaar

Mao: The unknown story is geschreven door Jung Chang (van Wilde Zwanen) en Jan Halliday. Het boek staat al een paar maanden in de non-fictie top 10 in Hong Kong. Het is een dikke pil, maar zeer lezenswaardig. De reconstructie van Mao's leven is vooral gebasseerd op interviews. Die werkwijze kent natuurlijk nadelen, maar zelfs wanneer maar de helft van wat de schrijvers beweren juist is, dan nog kan niemand aan de conclusie ontkomen dat Mao een moordlustige, allesvernietigende gek en intrigant was die werkelijk alles op zij zette om zijn zin door te drijven. Mao zocht en vond de absolute macht, en daar offerde hij jarenlange vriendschappen, familie, zijn vrouwen en kinderen zonder scrupules voor op. Met communisme had het allemaal weinig van doen.

Als student in 1917-1918 schreef Mao over ethiek. Hij vond het traditionele Chinese ideaal van de Harmonie volstrekt fout en onverdragelijk. Waar de mens volgens Mao naar verlangde was een vloedgolf van geweld die de Harmonie en vrede voortdurend verstoort. Kijk maar naar de geschiedenis, zo redeneerde Mao, mensen bewonderen daarin vooral de tijden van oorlog, waar het ene verschrikkelijke drama na het andere zich afspeelt. Vrede en rijkdom verveeld. De menselijke natuur is verzot op beroering en opschudding. Steeds opnieuw.

Mao bracht deze gedachten in praktijk. Zelfs nadat hij in 1949 met Stalin’s steun de macht had gegrepen, bleef hij een voortdurende revolutie in China creeëren. Steeds opnieuw moest de gevestigde orde omver geworpen worden. Behalve Mao zelf natuurlijk. En dus kwam er de Grote Sprong Voorwaarts en later de Culturele Revolutie. China werd op (of over) de rand van de afgrond gebracht: mishandelingen, moorden en hongersnood kenmerkten zo het bewind van Mao. De auteurs schatten dat in de bijna dertig jaar dat hij aan de macht was 70 miljoen Chinezen de dood vonden –in vredestijd! Toen Mao in 1976 stierf liet hij een desolaat land achter, uitgewoond en uitgehongerd, de meeste historische cultuurschatten vernietigd.

Het boek sluit af met een korte Epiloog. Ik neem het in z'n geheel over: "Today, Mao’s portrait and his corpse still dominate Tiananmen Square in the heart of the Chinese capital. The current Communist regime declares itself to be Mao’s heir and fiercely perpetuates the myth of Mao”.

Bij gebrek aan een snackbar

‘Zin in een biertje?’ ‘Ja!’ ‘Loop jij of loop ik?’ ... Even later stap ik de 7-Eleven binnen. 7-Eleven is een klein supermarktje. Je vindt ze in elke buurt in Hong Kong. Om half tien ’s avonds is het de beste plek voor een koud biertje. Die uit de supermarkt moet namelijk eerst nog in de koelkast. Naast bier worden er breezer-achtige drankjes verkocht, maar ook kranten, roddelblaadjes, snoep, chips, speelgoed, broodbeleg, melk, je kunt er de Octupus kaart (voor de bus) opladen, en je kunt er terecht voor een warme snacks als visballetjes of worstebroodjes (geen Brabantse). Dat is wat je ruikt als je er binnenstapt. Niet echt aangenaam. ’s Avonds is het de plek voor tieners. Een snackbar kennen ze hier niet. De tieners hangen rond in –niet voor- de winkel met zo’n breezer-achtig iets in de hand (of gewoon cola). Ze neuzen wat in de roddelbladen, eten chips. Niet vervelend, niet agressief. Ze zijn er gewoon. Het is een van de weinige plekken in Hong Kong waar je mensen in het openbaar alcohol ziet drinken. Waarschijnlijk is er voor de tieners verder weinig in South Horizons op dit tijdstip; 7-Eleven lijkt de enige plek om pa en ma even te ontvluchten. Mijn glas Tsingtao is inmiddels bijna leeg, punt maar dus.

Volle maan

De Hong Kong Observatory had het Typhoon 1 signaal uitgegeven. Typhoon Vincente naderde Noord-Vietnam, dus binnen 800 kilometer van Hong Kong. De lampionnenoptocht op zaterdag werd afgelast. Op zondag waaide het bij vlagen hard, met zo nu en dan een flinke regenbui. Vervelender waren de wolken, die ontnamen vrijwel de hele avond het zicht op de maan. En om die maan was het te doen: Het Mid-autumn festival. De volle maan op de achtste maand van de Chinese kalender. Een echt familiefeest, waarbij je laat in de avond buiten picknickt, en naar de maan kijkt. Kinderen lopen met lampions van gekleurd papier verlicht met een kaarsje, of , ietsie moderner, een opblaasbare met een lampje en een muziekriedeltje. Tijdens de picknick eet je mooncakes, een stevige cake met lotuszaad of red beans, met in het binnenste het eigeel van een eendeëi. Het is best te eten, maar niet geweldig. Het vult wel, als een baksteen. De mooncakes komen in vele variëteiten, traditionele, of kleine cakes voor de slanke lijn, en kindercakes zoals die van Winnie de Pooh. Ze worden verkocht in tinnen trommels, en dan nog eens drie-dubbel verpakt in plastic.

Het weer was te onbestendig, dus voor ons geen picknick op een strand of bergtop. In plaats daarvan zijn we naar Tai Hang geweest. Een van de vele kleine dorpjes op Hong Kong Island die al lang door de grote stad zijn opgeslokt. Dik honderd jaar geleden was er in Tai Hang een enorme brand op het Mid-autumn festival. Om herhaling te voorkomen, begon het festival een jaar later met een drakendans (in China spuwen draken water, geen vuur!). En dat is een traditie geworden. Een 70 meter lange draak vol met kleine brandende offerstokjes kronkelt zich dan door de straatjes van Tai Hang. Een spectaculair gezicht, en geluid! Trommels, en tientallen schreeuwende, hijgende en zwetende mensen, die de draak door de nauwe straatjes laten dansen. (Op de foto zie je de kop van de draak.)
Daarna naar het Victoria Park. Daar was een van de vijf grootschalige, door de overheid georganiseerde feesten met optredens en extravagante lampions. Het was er enorm druk, want Victoria Park is een van de weinige plekken in de stad waar je de maan zou kunnen zien. En ze was, tussen de buien door, heel kort zichtbaar. We zijn snel de taxi ingedoken terug naar huis. Daar was het buiten een gezellige drukte, vooral rond en op de boulevard langs de zee. Kinderen en volwassenen liepen met lampions of waren omhangen met plastic fluoriscerende kleurstaven. Zo nu en dan gonsde het van “a jaj” en “o joohj’, of zoiets. De maan gluurde dan even door het wolkendek.

Mickey in Hong Kong

Disneyland vierde maandag feestelijk de opening van haar eerste pretpark in China, met Hong Kong als vestigingsplaats. Niets vreemds, zo’n symbool van kapitalisme in een kapitalistische stad, zo lijkt het. Toen toenmalig Chief executive van Hong Kong, Tung Chee-hwa, in 1999 de deal sloot met Disney, barstte echter onmiddellijk de discussie los. De stad, die nog maar twee jaar met China herenigd was, zat midden in een dramatische economische recessie. Hongkongnezen worstelden met hun identiteit en hun nieuwe verhouding tot China. In plaats van zich tot China te wenden voor hulp, kondigde Tung en zijn regering het Amerikaanse culturele icoon Mickey Mouse aan als grote redder. Scepsis overheerste. Zes jaar later is het park met veel bombari geopend. Communistenhater Walt Disney zou raar opgekeken hebben van een opening van een van zijn droomwerelden, bijgewoond door een vooraanstaand communist. Begeleid door Mickey, Goofy en Donald Duck, liep vice-president van China Zeng Qinghong door de hoofdstraat van het park naar het lint dat hij met de baas van Hong Kong, Donald Tsang, door zou knippen. Zolang er geld aan valt te verdienen, hebben de huidige Chinese leiders geen enkel probleem met de omarming van Amerikaanse cultuur. Nu maar hopen dat het geld inderdaad binnen gaat stromen. Het bestuur van Hong Kong investeerde maar liefst 23 miljard HKdollar (ongeveer 2,3 miljard Euro) in dit project. Het nam daarmee ruim 80% procent van de ontwikkelingskosten op zich.

De opening van Disneyland houdt Hong Kong behoorlijk bezig. Sinds we hier wonen is er geen dag voorbij gegaan zonder een krantenartikel over Mickey en zijn vrienden. De afgelopen maanden kwamen steeds meer schandalen aan het licht. Vooral milieuactivisten lieten van zich horen. Voor de aanleg van het park is land aangeplempt in zee. De winning van het benodigde zand resulteerde in de dood van ruim zes en een half miljoen vissen in de viskwekerijen van Ma Wan en Cheung Sha Wan. De overheid taste diep in de buidel om de viskwekers tegemoet te komen. Het zand is vervolgens gestort op een plaats waar sporen zijn gevonden uit de Tang Dynastie, die nu voorgoed verloren zijn. Wilde honden, die de bouwers van de droomwereld gebruikten voor de bewaking van de bouwput, werden vermoord toen zij niet langer nodig waren. Het schitterende vuurwerk dat iedere avond om negen uur de lucht in gaat, zou zorgen voor geluidshinder en de beruchte luchtvervuiling in Hong Kong verergeren. Sinds de eerste bezoekers het park hebben ervaren, overheersen klachten over te lange wachttijden en slechte dienstverlening.

Disneyland Hong Kong is een beetje anders dan de andere Disneylanden. De parkontwikkelaars hebben hun best gedaan om rekening te houden met de Chinese cultuur. Zo zijn er Chinese restaurants en kunnen Hongkongnezen hun magen gewoon vullen met de populaire dim sum. Aanwijzingen van Feng Shui meesters over de inrichting van het park en het moment van opening zijn ter harte genomen. Op één punt heeft de sprookjesgigant moeten toegeven te ver te zijn meegegaan met de lokale voorkeuren. De haaievinnensoep, onmisbaar bij een feestelijke Chinese maaltijd en verfoeid om de brute wijze waarop de vinnen van de haaien worden verkregen, heeft het pretpark onder druk van milieuactivisten van zijn menukaart gehaald.

Ondanks Disney’s grondige voorbereiding en verdieping in de lokale cultuur, verloopt het allemaal nog niet soepeltjes. De eetgelegenheden bleken na een aantal testdagen ontoereikend. Net als Amerikanen zijn Chinezen dol op fast food, ze eten het alleen niet snel. Als ze een dag op stap gaan, nemen ze ruim de tijd voor de lunch. Ze willen aan een tafel zitten in een zaal met airconditioning en zitten daar minstens een uur. Ze zijn wars van de Westerse graascultuur en besluiten massaal op hetzelfde moment dat het etenstijd is. Gevolg: voor veel bezoekers was er voor de lunch geen vrije tafel te vinden. En een Chinees zonder eten is niet gelukkig.

Hagelslag

We hadden het al eens zien staan. Op een schap in een speciaalzaakje met Indonesische producten. Echte chocolade-hagel van de "Smulpaapjes" uit Djakarta! Negen maanden zonder. Da's best lang. Zo lang zelfs, dat Marijke niet meer wist wat dan nou wel was, hagelslag. Maar dat was snel voorbij.

Een land, twee systemen

Elk jaar op 1 juli wordt er in Hong Kong gedemonstreerd voor meer democratie. Op die dag droegen de Britten in 1997 Hong Kong over aan China. Twee jaar terug demonstreerden een half miljoen mensen (klik hier voor filmpje). Dit jaar was de opkomst povertjes: zo’n 20.000. Wij liepen ook mee (zie foto’s). Hong Kong kent geen volwaardige democratie, en de kans dat de communisten in Beijing op korte termijn met meer democratie instemmen lijkt steeds kleiner. Het minste dat je dan kunt doen is meelopen met andere Hong Kongnezen.

Hong Kong heeft nooit algemeen kiesrecht gekend, ook niet toen het een Britse kolonie was. Toch, de Britten hebben met Beijing uitonderhandelt dat Hong Kong uiteindelijk een volwaardige democratie met algemeen kiesrecht moet worden. Dit is vastgelegd in de Basic Law, zeg maar de grondwet van Hong Kong. Een politiek bestel dus dat sterk afwijkt van dat van China, vandaar de slogan 'Een land, twee systemen'. Prima, maar met een addertje onder het gras. Het Nationaal Volkcongres in Beijing geeft de definitieve interpretatie bij onduidelijkheden of meningsverschillen over de Basic Law. En ook de baas van Hong Kong, de Chief Executive, wordt feitelijk door Beijing aangewezen. Kortom, uiteindelijk trekt Beijing aan de touwtjes en kan Hong Kong alleen maar toekijken.Een groot deel van de Hong Kongers wil meer democratie. Vandaar de 1 juli demonstraties. Beijing daarentegen vindt de autonomie van Hong Kong nu al te groot. Zo keurde het plannen af voor algemene verkiezingen van de Chief Executive en het locale parlement in 2007-2008. Men aarzelde niet daarvoor de Basic Law te herinterpreteren. Die wordt zo langzaam herschreven. Natuurlijk, een aanzienlijk deel van de Hong Kongnezen steunt de interpretaties (en het is deze pro-Beijing groep die de macht uitmaakt in Hong Kong). Maar de democraten schreeuwen telkens weer moord en brand. Vandaar de grote opkomst op 1 juli in eerdere jaren. Beijing ziet de demonstratie en andere maatschappelijke onrust (veelal gewoon een debat) als een bedreiging van de stabiliteit in Hong Kong. En de Chinese cultuur (niet alleen de communistische) is allergisch voor instabiliteit. Goed bestuur is zo ongeveer gelijk aan handhaven van stabiliteit.

Beijing kwam deze week met een nieuw plan. De nu 75-plussers die 2o jaar terug betrokken waren bij het opstellen van de Basic Law (alleen die van Beijing’s zijde natuurlijk) gaan hun gedachten en bedoelingen van toen opschrijven. Met deze collectieve herinnering komt aan alle onduidelijkheid omtrent de Basic Law een eind. Aldus Beijing. Maar ja, die onduidelijkheid wordt in de eerste plaats door Beijing zelf veroorzaakt, en de herinneringen aan gedachten en bedoelingen van toen zijn nu ongetwijfeld politiek gekleurd. Het lijkt een erg doorzichtige poging van Beijing om de Basic Law definitief naar haar hand te zetten. Het is niet toevallig dat de Chief Executive binnenkort met plannen komt over hoe het verder moet met de democratie in Hong Kong. De teneur zal wel zijn dat de Hong Kongnezen nog niet klaar zijn voor een echte democratie. Misschien is volgend jaar 1 juli weer druk.

Het feest van de hongerige geesten

Twee weken geleden opende de hellepoort. Het was de zevende maan van het Chinese Jaar. Hongerige geesten daalden af naar de aarde op zoek naar voedsel. Een periode van tegenspoed begint. Dus offeren Chinezen helle-geld (nep bankbiljetten), kleurige levensgrootte papieren poppen, en papieren flatscreens, auto's, mobiele telefoons etc. Het idee is dat luxe de geesten rustig stemt. Ook het offeren van voedsel, zoals geroosterde speenvarkens en fruit, is bedoeld om de hongerige geesten op afstand te houden.

Voor veel verenigingen is het het moment voor liefdadigheid. Het uitdelen van rijst aan de armen is de meest in het oogspringende. Een traditie die bestaat sinds de jaren twintig of dertig van de vorige eeuw. Het is een soort van symbolisch offer aan de geesten. Dit jaar waren er ongeveer 60 van die acties. Behalve rijst wordt er vaak ander voedsel, zoals groente, uitgedeeld. De uitdelingen trekken duizenden mensen, meestal bejaarden. Een bizarre gebeurtenis in een rijke stad als Hong Kong. Mensen staan soms een nacht en een dag lang in de rij voor een flinke zak rijst ter waarde van ongeveer 4 euro. En dat in de brandende Hong Kong-zon, met temparaturen ver in de dertig graden. Het zijn regelmatig chaotische taferelen, en handgemeen tussen de oudjes is geen uitzondering. Het plekje in de lange rij wordt ten koste van alles veilig gesteld. En als uiteindelijk de hekken openen dan ontstaat een enorme trek- en duwpartij. Iedereen wil als eerste een zak rijst bemachtigen. Het is niet verwonderlijk dat de krant bijna dagelijks bericht over gewonden. Vrijdag overleed er zelfs een 82-jarige vrouw. Mogelijk door oververmoeidheid in combinatie met uitdroging was de vrouw gevallen, buiten bewustzijn geraakt en later in het ziekenhuis overleden. Een dag later stonden er opnieuw 6000 mensen, in meerderheid bejaarden, in de verzengende hitte op een zak rijst te wachten.
Wat brengt deze mensen er toe uren lang te wachten op een zak rijst? Pure armoede lijkt het meest logische antwoord. Maar is dat wel zo? De verschillen in rijkdom zijn hier weliswaar gigantisch; er wonen nog steeds mensen opeengepakt in kleine apartementen. Op de foto zie je bijvoorbeeld Shek Kip Mei. Begin jaren vijftig was dit de eerste sociale woningbouw in Hong Kong. Een-kamer apartmenten van maar een paar vierkante meter groot, zonder inpandig toilet en badkamer, waar meerdere gezinnen woonden. De huidige bewoners zijn bijna uitsluitend bejaarden. Het zijn misschien deze mensen die naar de uidelingen gaan. Maar geen geld voor rijst lijkt toch wel een beetje onwaarschijnlijk. In de discussies naar aanleiding van de chaos noemt niemand het te gek voor woorden dat mensen voor voedsel afhankelijk zouden zijn van de uitdelingen. Het kan zijn dat dat in Hong Kong irrelevant is (dat valt niet helemaal uit te sluiten), maar de afwezigheid van deze constatering betekent denk ik dat niemand vanwege honger in de rij staat. Waarom dan wel? De oudjes hebben het zeker niet echt breed en zijn vaak afhankelijk van hun kinderen (een vrouw zegt dat ze maar 60 euro per maand van haar zoon krijgt en dat dat niet genoeg is). Gratis rijst laat je dan niet aan je neus voorbij gaan. Maar bittere noodzaak lijkt toch wat anders. Misschien is dat zo voor een enkeling, maar zeker niet voor iedereen (of hoop ik dat alleen maar?). Gewoonte (of traditie) en verveling lijken net zo belangrijk. Luister maar wat de dochter van de overleden vrouw vertelt over haar moeder: "Other old women in her neigbourhood often go to these events. She [de moeder] said as they had all gone there, it was good to join them to kill time since it is a long day and she could become very bored. The day before, she phoned us to say she would get the rice but we asked her not to go as the weather was really hot in the past two days. She told us she would look after herself. She would not run like others do and if there were too many people, she would come back. It is difficult to make an old person listen to you". Hoe het ook zij, de rijstuitdelingen zijn gestopt. Na twee weken zijn de hongerige geesten weer teruggekeerd naar hun stekje in de hel.

[bron 1e foto: http://www.brunei-online.com/]

De eerste schooldag

Sofie had er de hele week naar uitgekeken, en vandaag was het eindelijk zover: De eerste schooldag. Ruim voor de wekker was Sofie er uit. Om half acht had ze schooluniform en schoenen al aan. Een beetje vroeg, want de eerst dagen beginnen de eerste-klassers pas om 10 uur. Tijd genoeg dus om de schooltas in te pakken; een trommeltje met druiven plus appelsap voor tijdens de ochtendpauze en een tweede trommeltje met een boterham en een pakje melk voor de twintig minuten (!) lunch. Langer wachten had geen zin, dus met de bus op weg. Eerst naar mijn werk, want het was nog erg vroeg, en daarna het laatste eindje met de taxi. Sofie was best een beetje zenuwachtig, maar had er tegelijkertijd erg veel zin. Misschien kreeg ze vandaag al wel huiswerk! Op school gekomen eerst de klas opgezocht, de tas aan de kapstok, en toen ... de klas binnen. Sofie ging onmiddellijk aan de slag met een alfabet-puzzel.

Om drie werd Sofie met de schoolbus thuisgebracht. "Het was fijn", zei ze, en ze had nieuwe vriendinnen gemaakt. Twee keer had ze buitengespeeld (maandag moet er dus een pet mee tegen de zon), verder gelezen en gerekend. Het liefst wilde ze morgen meteen weer. Helaas, op zaterdagen en zondagen is de school gewoon dicht ookal kent de schoolweek op Kennedy School zes dagen. Dit is geen tikfout, maar bedacht door het schoolhoofd. Iets adminstratiefs. 'Zijn' kinderen kunnen dan meer in een week doen(?). Vervelend is alleen dat een schoolweek daardoor van maandag tot maandag duurt, en dan van dinsdag tot de dinsdag een week later enzovoort. Alle ouders hebben daarom een kalender thuis. Hierop staat, heel handig, welke dag in de week het is. Da's nodig want gymles is niet op maan- en vrijdagen, maar op Dag 1 en 6, telkens op een andere dag dus. Nou ja, moeilijk uit te leggen, maar ik heb het dan ook niet bedacht. Hoe dan ook, Sofie moet nog even een paar dagen geduld hebben. Lekker uitrusten, want haar eerste schooldag was best vermoeiend.