Een historische trip

Het is natuurlijk niet allemaal kommer en kwel tussen Hong Kong en China. De nieuwe Chief Executive Donald Tsang Yam-kuen (altijd met vlinderstrik, zie foto) kreeg het gedaan dat het gehele parlement op studietrip naar China mocht, naar de aangrenzende provincie Guangdong (vroeger Canton). Niks bijzonders zou je denken, Nederlandse politici maken regelmatig uitstapjes naar het buitenland, dus dan de parlementsleden van Hong Kong toch zeker ook naar China? Dat ligt toch ietsie gecompliceerder. Veel Hong Kongnezen steunden de studenten die voor meer vrijheid demonstreerden op het Tiananmen Plein in Beijing in 1989. Een opstand die door Communistische Partij op bloedige wijze werd beëindigd. Tegelijkertijd werd aan een groot aantal Hong Kongnezen die de opstand actief ondersteund hadden(enkelen waren zelfs in Beijing) de toegang tot het mainland ontzegd. Zij zijn sinds 1989 niet meer in China geweest.

De helft van de parlementsleden in Hong Kong is rechtstreeks gekozen, de andere helft vertegenwoordigt belangengroeperingen zoals boekhouders, medici, academici, projectontwikkelaars enzovoort. Deze vertegenwoordigers zijn grotendeels pro-Beijing. Onder de gekozen parlementsleden daarentegen komt de meerderheid uit het democratische kamp. Naast het algemene kiesrecht, streven deze partijen na dat Beijing erkend dat het bruut neerslaan van de studentenopstand een fout was. Deze parlementariërs mochten China dus niet meer binnen, en een aantal werd zelfs als ‘landverrader’ gebrandmerkt. Mochten, want alle leden, inclusief de democraten, werden uitgenodigd voor de studietrip in Guangdong. Dit wordt in Hong Kong gezien als een historische doorbraak. Er zijn er die twijfelen aan de goede bedoelingen van Beijing, maar toch...

De trip zelf (van zondag tot dinsdag) kende weinig hoogtepunten. Op tv zag ik de parlementsleden bijvoorbeeld voornamelijk foto’s van elkaar maken. Ze bezochten kort fabriek A, dan snel naar B of een school. Een overvol program. De parlementariërs kregen weinig tot geen gelegenheid met de lokale bevolking te praten. Er was een opvallende gebeurtenis, over de betekenis waarvan in Hong Kong hevig wordt gedebatteerd. Dat is niet ‘Long Hair’ Leung Kwok-hung (zie foto), een maffe activist-democraat die steevast een t-shirt met Che Gueverra erop draagt, die vanaf het balkon van zijn hotelkamer “Lang leve de democratie” schreeuwde. En dat was ook niet het bijwonen van de heilige mis door enkele parlementsleden en de Chief Executive, terwijl de Katholieke kerk officieel niet toegestaan is in China. Nee, de opvallende gebeurtenis was het aansnijden door de Hong Kongneze democraten van de studentopstand uit 1989 tijdens een besloten gesprek met de provinciale partij-secretaris en Politbureau-lid Zhang Dejiang. Pas toen Long Hair als de vierde(!) democraat op rij de studentenopstand noemde vond Zhang het welletjes. Zhang herhaalde het standpunt van de Communistische Partij dat de officiële versie van de studentenopstand de enige juiste was. Hij voegde daar aantoe dat als men het daar niet mee eens was, er niets te discussiëren viel. De spanning was - begrijpelijk- te snijden (volgens ooggetuigen vooral bij Chief Executive Tsang). Vier democraten uitten hun mening voordat Zhang het afbrak. Dat is buitengewoon uitzonderlijk.

De vraag is hoe verder. De democraten hebben nog steeds geen vrije toegang tot China, maar hopen op meer trips met meer politiek inhoud. Een verdere ontspanning tussen China en Hong Kong ligt misschien in het verschiet. Een belangrijk succes voor de nieuwe Chief Executive.

(bron foto's: www.hku.hk en www.smh.com.au)