Be positive

De inwoners van Hong Kong zijn erg vriendelijk en correct. Ze sturen je de goede kant op als je hen de weg vraagt, stoppen voor rood licht, onthouden zich van het stiekem graffiti spuiten op muren, respecteren bloemperken en grasveldjes door er omheen te lopen, laten losse objecten op straat ongemoeid en sturen verloren portemonnees met volledige inhoud terug naar de eigenaars.

Deze correcte en prettige basishouding lijkt zijn invloed te hebben op de manier waarop kinderen op internationale scholen met elkaar omgaan. Kinderen moedigen elkaar aan, in plaats van elkaar met pesten te kwetsen. Ze vinden samen spelen belangrijk en heel gewoon. Op het schoolplein staan verschillende banken. Een van de banken draagt het bordje ‘friendship bench’. Kinderen die in de pauze niemand hebben om mee te spelen, kunnen daarop gaan zitten. Andere kinderen komen het eenzame kind dan ophalen om mee te doen. Volgens Sofie werkt het. Het land van herkomst is een veelbesproken thema onder de kinderen van groep 1, maar er wordt nooit een kwalificatie van goed of slecht aan gegeven. Chinese kinderen zijn even trots op hun moederland als de Indische, Japanse en Engelse kinderen. Ze respecteren elkaars culturele achtergronden. Op het schoolplein gaan kinderen in vergelijking met andere landen ook erg weinig met elkaar op de vuist.

Vorige week was Sofie special person. Een voorrecht dat alle kinderen van de klas één keer krijgen. Uitverkoring gebeurt op basis van loting. Tijdens mijn gebruikelijke maandagochtend op school maakte ik toevallig mee wat kinderen antwoordden op de vraag wat zij van Sofie vonden. De kinderen maakten stuk voor stuk uitsluitend positieve opmerkingen: ‘ze is aardig’, ‘ze is mooi’, ‘ze speelt met alle kinderen’, ‘ze houdt het klaslokaal netjes’, ‘ze kan goed luisteren’, ‘ze doet haar werk netjes’, ‘ze lacht altijd’,... Geen enkel kind riep tussendoor ‘ze stinkt’ of ‘meisjes zijn stom’, of andere nare opmerkingen. Iedereen deed echt mee.

Misschien zorgt de provocatie schuwende cultuur in Hong Kong voor de afwezigheid van agressie en negativiteit op school. Misschien ligt het aan de correctheidsdrill die schoolkinderen vanaf dag 1 ondergaan. Op de wekelijkse assembly mocht Sofie, als special person, met de uitverkorenen uit de andere klassen van haar jaar voor zo’n 150 jaargenootjes staan.
John en ik mochten erbij zijn en bij Sofie de special person button opspelden. Het was een verrassende gelegenheid om de dwang tot goed gedrag in werking te zien. Deputy principal Mrs Sarjana leidde de viering. Ze zorgde ervoor dat alle kinderen met geluiden van bewondering de posters bekeken, waar Sofie en de vier andere special persons zo hard aan gewerkt hadden. Tijdens de viering riep muzieklerares Cockerill één klas uit tot stilste klas van de assembly. Kinderen die de bijeenkomst stoorden met gepraat of geklier, werden onmiddellijk terecht gewezen en opgeroepen om meer respect te tonen voor de medescholieren. De klas die zich het voorbeeldigste had gedragen mocht met een heuse bokaal terug naar het klaslokaal. De kinderen begroetten de beloningen met oprecht gejuich. De verliezende klassen waren teleurgesteld. Mrs Sarjana beloonde een positieve houding en goed gedrag op een schooljuffenmanier. Ze wees stoorzenders duidelijk op de gevolgen van hun acties. John en ik zaten met kromme tenen te luisteren naar de gedragvormende manipulaties. Het resultaat is echter aangenaam; een school waar kinderen elkaar waarderen.

Macau: een eerste foto

Op de foto

De mascotte van Ocean Park heet Whiskers. Samen met zijn vrienden (en tweelingbroers) loopt hij rond in het park. Whiskers en zijn vrienden zijn nooit te beroerd voor een foto. Eerst wilden Sofie en Marijke daar niets van weten. Maar de nieuwsgierigheid heeft de angst overwonnen, en Marijke geeft Whiskers nu zelfs een knuffel. De fotosessies zullen, zo vrees ik, een verplicht nummer gaan worden bij elk bezoek aan Ocean Park.O ja, Sofie is tegenwoordig precies vier voet lang (1.22m). De allerbeste lengte voor Ocean Park. Zonder schoenen kan ze nog net in de kinderattracties zoals het springkussen, en met schoenen aan mag ze nu in de grote-mensen-attracties zoals de grote zweefmolen ('zweven is leven') en het spacewheel, dat razendsnel over de kop gaat. Sofie wil in alles, het kan haar niet gek genoeg.

Over vieze lucht en een bruid

Vanochtend was het stralend weer. Strak blauw, lekker zonnetje, en zo waar redelijk helder. Tot in de middag, toen werd het razendsnel grijs en grauw. Oorzaak? Luchtvervuiling. Carianne kreeg er prikkende en tranende ogen van en is min of meer naar binnen gevlucht.

Het is er de tijd van het jaar voor, windstil en weinig tot geen regen. Uitlaatgassen blijven hangen, en fabrieksrook uit het mainland drijft langzaam richting zee. Een grote smog bende. Vorige week zondag was de marathon van Hong Kong. Het was de vuilste dag sinds september. De ‘vervuilingsmeter’ stond bijna op 150 (ik weet het niet helemaal zeker, maar ik dacht dat 50 voldoende is voor smogalarm in Europa!). Het aantal uitvallers tijdens de marathon was ongewoon hoog. Een ervan overleed zelfs. Of dat echt door de vervuiling kwam is onduidelijk, de man was in elk geval goed gezond en getrained. Hoe dan ook, volgens een aantal deskundigen kun je met bijna 150 op de vervuilingsmeter maar beter geen inspanningen leveren buiten. Anderen deskundigen vinden dat weer volslagen onzin, maar veel goeds doet het niet, lijkt me.We (wij met zijn vieren en Hemke, een collega van de VU die 4 weken in Hong Kong is, vooral om hard te werken) waren die zondag aan het wandelen in de New Territories. Berg op, berg af en dan naar de Bride’s pool. Nogal wat inspanning dus. De luchtvervuiling nam de vergezichten weg, maar ook zonder het wijdse uitzicht bleef de omgeving fraai. De wandeling leidde naar de grootste waterval van Hong Kong bij de Bride’s pool. Het is een waterval die uit twee terrassen bestaat en die in totaal zo’n 15 meter hoog is. En hoewel Marijke het nu allemaal al een beetje eng vond (zie foto rechts) is de waterval in het droge winterseizoen niet veel meer dan een lullig stroompje. In de zomer daarentegen moet het werkelijk spectaculair zijn. Misschien moeten we nog maar eens terug.

Er hoort overigens een aardig verhaal bij de waterval. Heel lang geleden kwam er namelijk een bruiloftstoet langs. Dat zit zo: de familieclans, zoals de Tang (zie bijvoorbeeld Geen vuurwerk in Lung Yuek Tau), trouwden alleen vrouwen met een andere achternaam. Die werden letterlijk uit een ander dorp gehaald. Dat gebeurde met een rode sedan of draagstoel. Op een keer kwam zo’n stoet langs de waterval, en viel de bruid pardoes uit de stoel in de waterval. Ze werd meegesleurd door het woeste water en verdronk. Vandaar de naam Bride’s pool. Een sterk verhaal dat op Sofie en Marijke de nodige indruk maakte. Zou het dit verhaal zijn dat Marijke ietwat angstig maakte?

Rafelrand

Een van de betere kinderprogramma’s op de Nederlandse teevee vind ik De achtertuin van Jan Wolkers, tijdens Villa Achterwerk. Als het van de buis verdwenen is dan is er een verzamel DVD van de Villa, met daarop ook Lekker Dansen. Geweldig! Maar De achtertuin van Jan Wolkers dus. Daarin toont Wolkers op innemende wijze wat er allemaal voor prachtigs te zien is in zijn tuin. Nu is Wolkers' tuin best groot en divers maar daar gaat het niet om. Waar het Wolkers om te doen is, is dat je kijkt op plekken waar je dat normaal niet doet.

Van ’t weekend waren we in de achtertuin van Kennedy School. Daar was een kilometer lange nature trail uitgezet voor de eerste en tweede klassers. Sofie en Marijke kregen beide een routebeschrijving en een collection bag om de gevonden dennenappels (hoe noem je die bomen ook alweer in het engels?), bloemen, stenen en zeeglas in mee te nemen. En dat was het verrassende, dat dat allemaal zo dicht bij Kennedy School te vinden was. Er is daar vooral straat en bebouwing. Het mooiste was een miniscuul strandje vlak naast het Stanley Ho Sportcentrum waar we op dinsdagavond een balletje trappen. Je komt er via een klein paadje steil naar beneden (het begint tussen een paar struiken tegenover een blauwe schommelstoel). Dat paadje brengt je bij een klein altaar voor Tin Hau, de godin van de zee, en dan via een trapje naar een kiezelstrandje van nog geen vijftig meter breed. Er staan drie klein hutjes opgebouwd uit planken en zeildoeken, elk met een oppervlak van een 4-persoons eettafel. De hutjes worden bewoond door een visser die lag te slapen in de zon (In de routebeschrijving stond dat we hem met rust moesten laten). De kinderen zochten 4 stenen met een verschillende kleur, en een stukje groen zeeglas op het strand. Niet echt een mooi strandje, maar wel een typisch Hongkongneze rafelrand. Kiezels, een roestige pijp, zand, betonblokken. Een intrigerende verzameling, maar eerlijk is eerlijk, ik ben blij dat ik er niet woon.

Met de klas naar de dierentuin

Een paar keer per jaar maakt de klas van Marijke een uitje. Het strand, Hong Kong Park, dat soort dingen. Deze keer was het de dierentuin. Met school gaat een uitstapje naar de dierentuin iets anders dan wanneer de kinderen met de ouders of helpers gaan. Nu mocht er bijvoorbeeeld niet voor de groep uitgerend worden, en juf Humpage (prachtige naam toch?) bepaalde welke dieren werden bekeken. Voor 4-jarigen is dat niet altijd even makkelijk, en ik heb dan ook heel wat moeders horen beloven dat ze 'dat' dan de volgende keer wel doen. Gemakkelijk was het ook niet voor juf Humpage. Vanwege de vogelgriep (zie Griep) was het gebied met de vogelkooien gesloten, want elk risico, hoe miniem dan ook, is er op dit moment een te veel. De 'wilde' kakatoes vlogen overigens gewoon rond. Hoe dan ook, met de vogelkooien dicht was nog maar de helft van de kleine dierentuin toegankelijk. Met een fotosessie en een lange snack-pauze was de ochtend toch snel gevuld. De kinderen hadden het uiteindelijk stuk voor stuk dik naar hun zin. Ook Marijke, die op de weg terug naar school in de bus heel snel in slaap viel.

Leeuwengebrul

Bij Chinees Nieuwjaar denk je allereerst aan vuurwerk en leeuwendans. Vuurwerk mag in Hong Kong niet. De leeuwendans zie en hoor(!) je daarentegen regelmatig in de eerste twee weken van het nieuwe jaar. Een van de vele legendes rond de leeuwendans wil dat de keizer op een nacht droomde van een vreemd uitziend beest dat hem redde van de dood. Toen de keizer zijn droom verhaalde aan zijn raadsheren, zei een van hen dat het vreemde beest hem deed denken aan een leeuw uit het westen. In de droom had het beest de keizer gered, en dus werd de leeuw snel een symbool van geluk. En met de leeuwendans worden de kwade geesten verjaagd.

De leeuwendansers zijn vaak afkomstig van een martial arts school, zoals kung fu of taekwando. Een leeuwendans is behoorlijk acrobatisch, en wordt begeleid door een drum, gong en het typerende geluid van bekkens. Een klein stukje van de leeuwendans op South Horizons zie en hoor je in het filmpje. Dat was zaterdag op het nieuwjaarsfeestje; er was ook een Lucky King die chocolade geld uitdeelde (foto). Maandag kwam de leeuw terug voor een bezoek aan het winkelcentrum. Elke winkelier had een stronk chinese andijvie in de deuropening hangen. In een rituele dans eet de leeuw de groente om het even later weer uit te spugen. Eerst naar links dan naar rechts en dan naar het midden. Dit symboliseert dat welvaart of rijkdom vanuit alle kanten zal toestromen. Goed voor de business dus, maar ook gewoon een vrolijke boel.

Ik ben stuk I

Sofie en Marijke zijn inmiddels tweetalig. Ze hebben het Engels behoorlijk onder de knie. De vaardigheid in de nieuwe taal gaat wel een beetje ten koste van hun Nederlands. Ze vertalen Engelse woorden letterlijk naar het Nederlands, mengen Engelse woorden in hun Nederlandse zinnen, of gebruiken Engelse zinsconstructies. Hieronder staat deel I van mijn verzameling prachtige anglicismen van Sofie en Marijke.

Griep

Nieuwjaarsdag was het erg rustig, maar de tweede en derde dag van het Chinese Nieuwjaar gaf plots een enorme stijging van het aantal Hong Kongnezen te zien dat zich met griep meldt bij de Eerste Hulp afdeling in een ziekenhuis. Geen enkele Hongkongnees gaat als het niet strict noodzakelijk is op de eerste dag van het nieuwe jaar naar het ziekenhuis. Dat brengt ongeluk. Het bezoek aan het ziekenhuis werd daarom even uitgesteld. Blijft natuurlijk de vraag waarom mensen naar het ziekenhuis gaan met een simpele griep, maar duidelijk is wel dat het griepseizoen in Hong Kong begonnen is. Het zal naar alle waarschijnlijkheid tot halverwege maart duren. Een van de slachtoffers is Carianne; al een paar dagen heeft ze hoofdpijn, koorts, is rillerig, snotterig en slaapt ze veel –overdag dan, ’s nachts is dat een stuk lastiger. Sofie is ook al een paar weken zo af en toe koortsig, maar dat zouden ook de doorkomende kiezen kunnen zijn. En Marijke? Zij heeft waarschijnlijk slap face gehad, de roze wangetjes die bij de vijfde ziekte horen. Ziek is Marijke er niet van geweest. En behalve de bottenpijn van het voetbal, heb ook ik nergens last van.Het begin van het griepseizoen valt samen met de eerste meldingen van vogelgriep in Hong Kong (zie Bang voor de vogelgriep, november 2005). Als ik het goed geteld heb is de laatste twee weken bij 3 kraaien en 2 kippen het beruchte H5N1-virus aangetroffen. Een kraai was vorige week gevonden in Wong Tai Sin, Kowloon, dicht bij de Lucky tempel (zie Een tempel vol geluk, januari 2006). De rest van de kraaien en kippen komt uit de New Territories. Het verhaal van de kippen is het interessants. Het speelt zich af in Sha Tau Kok, een klein dorpje op de grens met China. Aan de andere kant van grens ligt Sha Tou Jiao. Feitelijk is het hetzelfde dorp, ze delen de hoofdstraat. Tijdens Chinees Nieuwjaar wil iedereen kip op zijn menu (zie Met bloemen het nieuwe jaar in), en het liefst een verse. Een diepvrieskip vinden veel Chinezen en Hongkongnezen maar een gek idee. Nu is er in Sha Tau Kok niet, maar aan de Chinese kant in Sha Tou Jiao wel een markt waar levende kippen, ganzen en eenden wordt verkocht. Dus smokkelde iemand illegaal twee kippen voor zijn familie naar Sha Tau Kok aan de Hong Kong zijde. Een kip werd op nieuwjaarsavond opgegeten, de andere lag een dag later dood in zijn hok. Vogelgriep. De familie die de kip at blijft nog tot dinsdag in quarantine, maar heeft geen griepverschijnselen.

De vraag is natuurlijk waar die vogelgriep vandaan komt. Uit China? Nee, zeggen de functionarissen aan de Chinese kant van de grens. Bij hun geen vogelgriep, niet onder de tamme en niet onder de wilde vogels. Weinig geloofwaardig, want vogelgriep houdt aan de grens natuurlijk niet op. De ervaring van ondermeer SARS leert overigens dat een ‘nee’ uit het mainland niet altijd ‘nee’ hoeft te betekenen. Zeker de lokale overheid in China is uitermate onbetrouwbaar. Maar goed, er was rond het kippenhok in Sha Tau Kok ook wel erg veel vogelpoep, dus de twee kippen hadden het H5N1-virus net zo goed van een overvliegende kraai kunnen oppikken.

Volgens de Hongkongneze minister van gezondheid Chow is de vogelgriep in de regio endemisch. Dat betekent dat de ziekte in Hong Kong (en ook het zuiden van China, maar dat is politiek te gevoelig om uit te spreken) blijft voorkomen zonder dat het van buitenaf (opnieuw) wordt ingevoerd, maar ook dat de ziekte zich niet echt uitbreid. Dan zou het epidemisch zijn. Het endemisch zijn van de vogelgriep maakt extra maatregelen noodzakelijk. Het houden van kippen in de achtertuin wordt verboden. De maatregel is ingevoerd omdat bijna niemand in de omgeving van Sha Tau Kok zijn kippen wilde inleveren. De mensen aten ze gewoon op. Dat moet natuurlijk niet als het echt gevaarlijk wordt. Verder probeert men het smokkelen tegen te gaan, maar de fraaiste maatregel is het advies om kuikens beter maar niet meer in hun kont te blazen. Schijnbaar is het kontgat van de kuiken een goede indicator van de kwaliteit van het vlees. Nooit geweten.

[bron foto kippen: www.bmj.bmjjournals.com]