Tiananmen

Het is het grootse plein in de wereld, en het lag er best vredig bij toen we het in juli op een broeierige namiddag bezochten. Ik heb het natuurlijk over het Tiananmen in Beijing, het Plein van de Hemelse Vrede. Op 4 juni 1989 vond daar een slachting plaats onder studenten die protesteerden tegen de corruptie en voor meer democratie. Toen de studenten naar herhaald aandringen het plein niet verlieten, besloten de communistsche machthebbers het leger in te zetten. Hoeveel doden er precies vielen weet eigenlijk niemand. Sommigen spreken van honderden anderen van enkele duizenden.

Diezelfde dag nog demonstreerden bijna een miljoen Hongkongnezen, gekleed in het zwart. De angst zat er onder de Hongkongneze bevolking goed in, immers een aantal jaren later zou China de macht over Hong Kong van de Britten overnemen. Hong Kong was ontdaan, het voelde zich machteloos. Sindsdien worden elk jaar in het Victoria Park de doden van de studentenopstand op het Tiananmen herdacht. Dat gebeurt in de vorm van een wake bij kaarslicht. De eerste jaren verzamelden zich honderduizenden mensen, maar dat is langzaam minder geworden. Dit jaar zondagavond, waren het naar schatting zo’n 45.000 mensen. Best veel, als je nagaat dat het al weer 17 jaar geleden is. Zoals bij alle politieke kwesties zijn de Hongkongnezen onderling sterk verdeeld over de vraag, hoe verder. De ene helft wil dat de communistische machthebbers in Beijing erkennen dat ze fouten hebben gemaakt, dat het één partijstelsel in China wordt afgeschaft, en dat een democratisch systeem wordt ingevoerd. De andere helft benadrukt de stabiliteit en welvaart in het China van nu, en vindt dat er niet terug maar vooruit gekeken moet worden.

Tsang, de Chief Executive verwoordde dat laatste standpunt als volgt: All Hong Kong people know well about the June 4 incident. It happened 17 years ago and since then the mainland has undergone remarkable developments, which have brought prosperity and substantial economic benefits to Hong Kong. I hope the people of Hong Kong will look at the crackdown ‘objectively’.

Positief is in elk geval dat de wake, en straks de 1 juli demonstratie voor meer democratie, in Hong Kong nog steeds mogelijk is. En ook de pers kan er zonder restricties over berichten. Zeventien jaar geleden zagen veel Hongkongnezen het wat dat betreft een stuk somberder in. We krijgen deze week de China Daily in de bus, een reclame-campagne vermoedelijk. Het is de officiele Engelstalige spreekbuis van Beijing. Zondag en maandag geen woord over 4 juni 1989, laat staan over de wake in Hong Kong. Het is dus goed dat de wake er is.