Onder de brug

Rond half twee ’s middags had de boot ons op Hong Kong Island afgezet. Het schoolreisje (zie Het strand ziet geel, groen en rood) was alweer voorbij. Sofie wilde nog een korte broek, en dus werd het een middagje winkelen in Causeway Bay.We stapten uit de tram onder de Goose Neck Bridge op weg naar Times Square, een van de grotere en luxere Hongkongse shopping malls. Onder de brug zat, zoals wel vaker, een oude vrouw op een krukje. Naast haar stond een klein geïmproviseerd altaartje, niet veel meer dan een paar in rood papier verpakte dozen met beelden erin. Er lagen wat sinaasappels voor, nog een paar beelden, en een bloempot met een paar brandende wierrookstokjes. En daar weer voor een lap vet varkensvlees en een hele reeks papieren tijgers. We hadden onder de brug wel eerder vrouwen zien zitten, maar nooit echt aandacht aan ze besteed. Nu sloeg de vrouw als een bezetene met haar schoen op een papiertje op een steen (de schoen is op de foto nauwelijks herkenbaar). En dus bleven Sofie en ik maar even kijken.

De vrouw was bezig met een ritueel dat ta siu-yahn wordt genoemd. Vrij vertaald is dat zoiets als het slaan van kleingeestige mensen (in het Engels petty persons). Mao verbood het ritueel in China, en dus bestaat het nu alleen nog in Hong Kong en Macau. Het ritueel draait om het uitschakelen van de kwaadaardige invloed van iemand die jouw (of iemand die je kent) het leven zuur maakt. Het slaan met de schoen symboliseert dat. Tegelijkertijd wordt de hulp van een eerbaar iemand ingeschakeld. Wat de papieren witte tijgers doen is een beetje onduidelijk. (Een artikel van ene Chiao in het New Asia Academic Bulletin, 1986, zegt dat zowel de kleingeestige mens als de witte tijger hun mond open doen. Daarmee is het logisch dat de witte tijger aanwezig is bij het ritueel. Die logica is niet de mijne) In elk geval zorgt de lap varkensvlees ervoor dat de tijger zijn bek niet opentrekt, en da’s gunstig voor iedereen de bij het ritueel aanwezig is.

Het slaan van de kleingeestige mens is behoorlijk populair in Hong Kong. Niet alleen bij ouderen, die bijvoorbeeld hun dochter met een verkeerde vriend thuis zien komen, maar het ritueel mag zich ook in een groeiende belangstelling van de jongere generatie verheugen. Ook de man die het ritueel liet uitvoeren toen wij toekeken was zeker niet veel ouder dan een jaar of dertig. Misschien was de baas op zijn werk wel het doel. Dat schijnt namelijk nog al eens voor te komen. Even tussendoor de baas op zijn sodemieter geven. Collega’s betalen meestal graag mee aan een symbolische afranseling van de baas –aldus de South China Morning Post. Groot hoeft die bijdrage niet te zijn. Voor het slaan met de schoen, en daarna het heen en weer zwaaien van een brandende tijger over het varkensvlees betaalde de man veertig dollar (vier euro). Een koopje toch, als je daarmee een confrontatie uit de weg kunt gaan?