Afscheid

Hong Kong is een dynamische stad. Het groeit onstuimig, al decennia lang verrijzen er nieuwe wolkenkrabbers, bruggen, tunnels en wegen. In de New Territories bijvoorbeeld zijn de Nieuwe Steden ontstaan die qua inwonertal niet onderdoen voor de grootste steden in Nederland. Maar Hong Kong kent ook veel groen. De heuvels en de velden, nu overgroeid maar nog tot ver in de jaren vijftig gebruikt voor traditionele rijstbouw, zijn country park. Ook dat is de New Territories. Het zelfde geldt voor Hong Kong Island, het grootste deel is beschermd groen.

Het zijn vooral de project ontwikkelaars die profiteren van Hong Kong’s onstuimige groei. Het is geen toeval dat bijna alle Hongkongse magnaten (tycoons) onroerend goed in hun portefeuille hebben. Nooit uitsluitend natuurlijk. Ook Henry Fok Ying-tung vergaarde een deel van zijn fortuin (zo’n 2 miljard Euro als ik het goed omreken) met onroerend goed, hoewel de wapensmokkel tijdens de Korea-oorlog en casinogelden waarschijnlijk lucratiever waren. Hong Kong nam vorige week afscheid van Fok. Kanker was de boosdoener. Over zijn kist was de Chinese vlag gedrappeerd, een zeldzame eer voor een Hongkongnees. Fok had dan ook invloedrijke vrienden in Beijing. Het verhaal gaat dat Fok Tung Chee-hwa introduceerde bij Jiang Zemin, de toenmalige president van China. Fok had Tung al eens eerder geholpen, toen het familiebedrijf van de laatste op de fles dreigde te gaan. Beijing wees Tung aan als de eerste Chief Executive van Hong Kong. In die hoedanigheid werd Tung regelmatig ‘geadviseerd’ door Fok, vooral wanneer Beijing dat nodig vond. Tijdens de uitvaart werd Fok’s kist gedragen door collega-tycoons, Tung Chee-hwa, enkele huidige bestuurders van Hong Kong en een aantal hoge piefen die Beijing vertegenwoordigden. De verstrengeling tussen de politieke machthebbers en de tycoons kon niet beter verbeeld worden. Overigens was Fok een fervent sportliefhebber. Ons Institute heeft daarom een Henry Fok swimming pool, want in Hong Kong is een goed tycoon vrijgevig.De onstuimige groei van Hong Kong maakt samen met de beschermde status van het groen landwinning noodzakelijk. In Nederland heet dat inpolderen. Tien procent van het stedelijk gebied is gebouwd op land dat is gewonnen op de zee. Makkelijk herkenbaar, want het is plat. Het blijft niet bij die tien procent. De financiële belangen zijn groot. De project ontwikkelaars staan te dringen om het nieuwe land te bebouwen, terwijl de verkoop van dat nieuwe land door de lage belastingdruk de grootste inkomstenbron voor de overheid is. En we weten inmiddels hoe goed bestuurders en tycoons elkaar kennen. Dit weekend sloot de oude Star Ferry pier op Hong Kong Island. De Star Ferry is een ouderwets pontje dat Victoria Harbour oversteekt tussen Hong Kong Island en Kowloon, al meer dan honderd jaar. Tijdens die oversteek is er het beroemde uitzicht op de skyline van Hong Island, volgens National Geographic een van de 50 plekken wereldwijd die gezien moet worden. De oversteek wordt steeds korter. Een nieuwe pier, gebouwd in een afzichtelijke Britse koloniale Disney-stijl, ligt drie honderd meter verder Victoria Harbour in op een nieuwe stuk land. Hong Kong nam zondag afscheid van de oude Star Ferry pier, onder protest. Het wordt gesloopt om plaats te maken voor de constructie van nieuwe wegen en wolkenkrabbers met kantoren en luxueuze winkelcentra.

Ook het nieuwe vliegveld van Hong Kong is aangelegd op een strook nieuw land in de zee. Bij de aanleg dik tien jaar geleden, realiseerde men zich onvoldoende dat met de inpoldering een groot deel van de habitat van een kleine populatie Sousa chinenses vernield werd. De Sousa chinensis of Chinese witte dolfijn staat in Hong Kong bekend als de roze dolfijn. De volwassenen zijn namelijk roze van kleur. Dat ze daadwerkelijk roze zijn (zelfs al suggereert de foto dat het misschien wit is) zagen we zondag. Heerlijk in een herfstzonnetje op een open boot op zee. Het was onze eerste georganiseerde uitstapje in Hong Kong. Met een bus vol blanken, waarvan enkelen met een Chinese vrouw (andersom is iets zeldzamer), en twee Japanners reden we naar de boot die ons naar de dolfijnen zou brengen. Janet de gids is er een van het rechtlijnige type. Haar wereld bestaat uit goed en kwaad, hoewel het niet altijd even duidelijk is waarom. Dieren mogen niet worden opgesloten, maar haar drie katten zullen de rest van hun leven in een klein appartementje moeten slijten. Janet is ook onze buurvrouw, en moeder van een vriendinnetje van Marijke. We kennen haar goed. Het gaat niet goed met de (te) kleine groep roze dolfijnen in de Hongkongnese wateren. Hun habitat wordt kleiner en vuiler. Door overbevissing is er steeds minder voedsel, en ook het snel groeiende scheepsverkeer doet niet veel goeds. De sterfte is groot, vooral onder de pasgeborenen; waarschijnlijk zitten er teveel gifstoffen in de moedermelk. Hun voortbestaan wordt bedreigd. Het lijkt niet zo zeer de vraag of de roze dolfijnen uitsterven, maar vooral wanneer. Janet (op de foto naast Sofie) is verbitterd en rijk geïllustreerd met foto’s van verwonde dolfijnen volgt tijdens de busreis naar de boot een grote aanklacht tegen bijna alles en iedereen. Hong Kong neemt afscheid van de roze dolfijnen. Bijna ongemerkt.Afscheid. Ook wij vertrekken binnenkort. Het stemt tot weemoed. Het waren twee prachtige en fascinerende jaren. Nieuwe vrienden, ervaringen en ideeën. Ons afscheid zal ongemerkt aan Hong Kong voorbijgaan. En dat is maar goed ook. We zijn maar passanten.

[uit FBWeetjes nummer 51; foto Fok www.forbes.com]