Een lange zomer

Het zou wel eens een hete winter kunnen worden in Hong Kong. Of eigenlijk moet ik een lange zomer schrijven. Het Cantonees kent namelijk maar twee seizoenen: tīn yiht voor zomer en tīn láahng voor winter. Letterlijk is het hete en koele lucht. Woorden voor lente en herfst zijn er wel, maar worden niet gebruikt. Begrijpelijk als de winter maar een paar graden koeler is en tussenseizoenen niet bestaan. Een lange zomer dus. De regering heeft namelijk haar plannen voor de hervorming van het kiesstelsel bekend gemaakt. En als verwacht, geen grote stap voorwaarts naar algemene verkiezingen van de Chief Executive en het parlement. Kortweg komt het er op neer dat zowel het comité dat de Chief Executive kiest, als het aantal zetels in parlement uitgebreid wordt.

Eerst het kiescomité voor de Chief Executive. Elke vijf jaar kiest een comité van 800 leden de Chief Executive. Zij vertegenwoordigen maatschappelijke groeperingen als de gezondheidszorg, zakenwereld, vakbonden, rechtsdienaars, onderwijs, waarbij de zaken- en financiële wereld meer dan goed vertegenwoordigd is. De meerderheid van de leden wordt aangewezen, sommigen worden gekozen. De meeste leden zijn op de hand van Beijing, en de verkiezing levert daarom nooit een verrassing op. Feitelijk is de verkiezing een farce, waarbij Beijing bepaald wie de nieuwe Chief Executive wordt. Het plan is nu het aantal leden te verdubbelen, waarbij alle 500 districtsraadsleden deel gaan uitmaken van het kiescomité. (Districtraadsleden regelen zaken als zwembaden, buurthuizen, speeltuinen. Financieel zijn ze grotendeels afhankelijk van de centrale overheid, en hun politieke invloed, zelfs op lokaal niveau, is beperkt). Het is iets van vooruitgang, want bijna 400 districtsraadsleden worden rechtstreeks door de bevolking gekozen. Er ontstaat dus, voor een deel van het kiescomité, een indirect kiesstelsel. De resterende districtsraadsleden worden benoemd door de regering (en dus de Chief Executive). En die kiezen dan mee voor de nieuwe Chief Executive. Daarmee wijst de Chief Executive de mensen aan die de Chief Executive kiezen, ook bij een tweede termijn. Onder democraten kan dat op weinig bijval rekenen.

Het parlement wordt uitgebreid met 5 rechtstreeks te kiezen leden, en 5 door de districtsraadsleden te kiezen leden. Volgens welk principe de districtsraadsleden zullen kiezen is onbekend, maar er doen scenarios de ronde waarbij de aangewezen disctrictsraadsleden een beslissende invloed kunnen hebben. Hoe dan ook, net als nu zal maar de helft van de parlementsleden een direct mandaat van de kiezer hebben. Grote verschuivingen in de politieke arena zal het niet teweeg brengen.
De democraten zullen tegen stemmen. Ze vinden de hervormingen volstrekt ontoereikend, en niet onbelangrijk, er is nog steeds geen tijdspad bekend gemaakt voor de introductie van het algemeen kiesrecht. Een harde eis van de democraten. Een tegenstem van de democraten betekent dat de vereiste tweederde meerderheid in het parlement voor de hervormingsplannen niet wordt gehaald. De regering probeert daarom twijfelaars onder de democraten over de streep te halen. De democraten daarentegen plannen een grote demonstratie op 4 december om hun ongenoegen te onderstrepen. Of ze de Hong Kongnezen de straat op krijgen is de vraag. Iets minder dan de helft van de bevolking vindt dat de democraten het voorstel niet af moeten wijzen, 17% vindt van wel. En 23% vinden de voorgestelde uitbreiding van het kiescomité voldoende, 21% staat op algemeen kiesrecht. Het vreemdst uit het onderzoek van South China Morning Post is dat 46% tegen 44% van de Hong Kongnezen vindt dat Hong Kong nog niet rijp is voor een algemene verkiezing van de Chief Executive. Hong Kong is verdeeld, een lange zomer ligt in het verschiet.